Përdoruesit e mediave digjitale u tronditën kur një pasdite të bukur lexuan në hapësirat e tyre të eksploruara me smartfonë se si një gazetare shqiptare që raportonte nga Vlora etiketohej me fyerje të rënda.
Menjëherë në ndërgjegjësim për mbrojtjen e gazetares Afrovita Hysaj u bashkuan një sërë figurash publike, gazetarë apo përdorues të rrjeteve sociale, mes të cilëve gazetarët Anila Hoxha, Fatjona Mejdini, Isa Myzyraj, Fjori Sinoruka, Osman Stafa e shumë të tjerë.
Përkundër zbulimit të një ngjarje më të rëndë, përdhunimit të dyshuar të një vajze të re nga 4 djem që po tentohej të mbahej e fshehtë, zhvillimi me nuanca të tjera vetëm sa rizbuloi një pjesëz tjetër të majës së një ajsbergu të njohur për audiencat shqiptare: linçimin në hapësirat digjitale dhe problematikën e kontrollit të përmbajtjeve mediatike që qarkullojnë në të. Format, nivelet, pesha e këtij ajsbergu është përherë në tavolinat e diskutimit të profesionistëve të medies e atyre që njohin audiencat apo fenomenet e hapësirave digjitale, por po ashtu është ngritur edhe në nivelin e debateve televizive.
Por ne harrojmë. Ose, për ta “ngushëlluar” veten, mund të themi se nuk kemi qëndresën për t’u shkuar deri në fund zgjidhjeve.
Ngjarja e Vlorës na kujton edhe njëherë se me problemet e hapësirave digjitale duhet të përballesh, sepse zgjidhje ka. Po cilat janë ato? Si i shohin gazetarët, ekspertët e medieve, pedagogët, njohësit e shoqërisë shqiptare apo ekspertët e sigurisë kibernetike?
Nëpërmjet 3 pyetjeve të njëjta, ata analizojnë e argumentojnë për Gogo.al se cilat mund të jenë këto zgjidhje.
1-A kemi të bëjmë me një situatë alarmante sa u përket përmbajtjeve linçuese që domaine të caktuara të vetëquajtura medie po shpërndajnë në Shqipëri dhe pse?
2-Cili është komenti juaj mbi linçimin e gazetares Hysaj në Vlorë?
3-A duhet ndërhyrë me rregullim (krijimi i një autoriteti rregullator për mediet online) apo me vetërregullim dhe si e shihni zgjidhjen?
Ervin Goci, pedagog komunikimi, Universiteti i Tiranës
Unë mendoj se çeshtja e rregullimit te mediave nuk duhet ngatërruar me rregullimin e përmbajtjeve konkrete apo të ndonjë skandali. Janë dy gjëra të ndryshme.
Po të qe për mua, ato përpara se të rregullohen, duhen parë se a janë të lejueshme që ta kryejnë këtë funksion shoqëror. A do kërkojmë disa rekuizita minimale që ta mbash një media në shërbim?! Apo do merremi me aksidentet?!
Shteti për mua ka përgjegjësi administrative dhe institucionale për sigurinë dhe kohezionin social mes qytetarëve. Pastaj mund të ketë nevojë për kategorizime mediash, media komunitare, media qytetare, portale me vetëfinancim, portale me shërbime të kombinuara dhe sigurisht dhe rolet e reja komplekse që lindin me mediat e reja dhe rrjetet sociale. Unë jam pak me parimin që kjo do ndihmën e shtetit, por jo imponimim e shtetit. Nuk është vendimarrje e kollajtë dhe as thjeshtë e shtetit. Gazetarët sigurisht që mund të vetërregullohen, po ata nuk vetërregullojnë veçse veten, ata nuk mund të rregullojnë të gjithë hapësirën e informacionit.
Pastaj është çeshtja tjetër, cilët furnizues të informacionit do konsiderohen media?
Ato që nuk janë media të njohura sipas kritereve të vetëpercaktuara nga komuniteti por të njohura nga shteti, si do rregullohen?
Po ndërmjetësit digjitalë do rregullohen me ligjet shqiptare siç e ka Europa?
Do t’i kërkohet llogari autorit origjinal apo shpërndarësit?
Me rastin e paketës anti-shpifje që donin ta ngjisnin me ligjin për mediat ka një debat interesant, që ia vlen të merret si pikënisje, plus që këto iniciativat qeveritare, megjithëse kanë qenë fare banale, i kupton shumë nga reagimet e komunitetit të gazetarëve. Të gjitha këto vlejnë të shihen me kujdes, sepse nganjëherë mozaiku social i pikëpamjeve përvijohet atëhere kur ka situata kundërvëniesh, njëfarë dialektike.
Fatjona Mejdini, gazetare e pavarur
Situata me mediet online në fakt ka kohë që ka dalë jashtë kontrollit, kjo nuk është hera e parë por e disatë. Rasti mori vëmendje më të madhe kësaj radhe për shkak se personi që u linçua ishte një gazetare, e cila qëndroi për një çështje shumë sensitive siç ishte çështja e një përdhunimi dhe për këtë arsye rasti pati jehonë të madhe dhe u dënua gjerësisht. Por nga ana tjetër duhet të kuptojmë që mediat online kanë vite tashmë që linçojnë pa pushim, pa pasur asnjë lloj standardi me qindra qytetarë të thjeshtë të këtij vendi dhe për këto ne nuk jemi në dijeni dhe kalohen pa u vënë re. Të gjithë ne kemi qenë prezentë në raste kur edhe janë bërë publike provat se si gazetarë të ndryshëm e përdorin portalin për të marrë rryshfet, për të kërcënuar, për të qenë relevantë politikë etj. etj.
Për të qenë të sinqertë nuk është se ky lloj linçimi dhe këto lloj praktikash jo të mira nuk i ka media tradicionale por kryhet në një mënyrë më të sofistikuar dhe përsa i përket pjesës së etikës ato janë korrekte për shkak edhe të institucioneve, siç janë AMA dhe institucione të tjera, të cilat i monitorojnë dhe i kontrollojnë, duke patur më shumë kontroll. Ndërsa me median online përgjegjësia është e paktë dhe ajo që ato bëjnë është e drejtpërdrejtë, brutale, banale dhe pa mbajtur asnjë lloj përgjegjësie.
Ngjarja e Vlorës është e rëndë, absolutisht por duhet të kuptojmë që nuk është ngjarja e vetme dhe ngjarja më tronditëse që ka ndodhur. Linçimet më të mëdha kryhen ndaj qytetarëve të thjeshtë, ndaj atyre që nuk e kanë zërin e një gazetari dhe janë me mijëra ngjarje, të cilat ne nuk i marrim vesh fare që ndodhin por që bien mbi shpatullat e qytetarëve të pambrojtur të këtij vendi.
Ne sot kemi një kod penal, i cili sot pa asnjë lloj dyshimi ka të vendosur aty si vepra penale gjuhën e urrejtjes, fyerjet etike të dikujt për çështje gjinie, përkatësie, seksualiteti etj., pra këto janë të mbrojtura me ligj. Por nga ana tjetër që një qytetar ta vendosë në punë këtë mekanizëm apo një gazetar apo kushdo që cënohet me sulme personale nga një portal po themi, i duhet që të hapë një çështje në gjykatë dhe ne e dimë sa burokracira ka gjykata shqiptare dhe ne e dimë shumë mirë që këta persona që ne po u kërkojmë të shkojnë në gjykatë janë viktima dhe për viktimën është gjithmonë më e vështirë që të ndërmarrë këto hapa ligjorë, nganjëherë është edhe e papërballueshme nga pikëpamja financiare, kohore dhe kjo situatë ka sjellë faktin që të gjithë portalet apo çdo gjë online mund të bëjnë shpifje nga më monstruozet, thyerje të mëdha të etikës dhe nuk ka asnjë lloj mekanizmi që ta detyrojë këtë portal ta heqë përmbajtjen por vetëm ti duhet ta ndjekësh çështjen në disa instanca.
Sigurisht kjo nuk ndodh me televizionet, të cilat kanë një institucion që është AMA dhe në rastin e përmbajtjes që i mungon etika apo ka fyerje dhe sulme të drejtpërdrejta atëherë ajo reagon në mënyrë të menjëhershme me masa administrative, kërkon heqjen e kontentit dhe çon deri në heqjen e licencës së televizioneve. Situatën e kam ndjekur nga afër dhe AMA ishte e gatshme të merrte masa administrative deri në heqjen e licencës për televizionin në Vlorë, i cili e kishtë cënuar gazetaren por për shkak të kufizimeve ligjore ata mund të vepronin vetëm në rastin që ky material do të shfaqej vetëm në televizion dhe jo në portal dhe duke qenë se tashmë pronarët e televizioneve kanë eksperiencë për t’i shpëtuar ligjit e kishin linçuar gazetaren online dhe nuk e kishin transmetuar në televizion për t’i shpëtuar ndëshkimit që do vinte nga AMA.
Shikoni se çfarë rasti paradoksal dhe shikoni se si shfrytëzohet fakti që sot nuk ka një legjislacion, i cili do të ndihmonte në rregullimin e medieve online dhe se si mund të abuzohet dhe përdoren këto mungesa ligjore.
Prej shumë kohësh është folur për vetërregullimin. Vetërregullimi është numër 1. Besoj të gjithë jemi të vetëdijshëm se duhet të ketë një komision apo një këshillë etike dhe ka në Shqipëri, nuk është se s’ka, i cili duhet që të marrë masa dhe të ketë disa fuqi që t’u kërkojë mediave online për të hequr përmbajtjen në rastet kur ka thyerje etike. Por ndërkaq, pavarësisht se jemi të gjithë të vetëdijshëm mbi nevojën e vetërregullimit që lind nga fakti që nuk duhet të jenë institucionet shtetërore si AMA që duhet të përcaktojë etikën por duhet të jetë një institucion i zgjedhur nga gazetarët dhe dakord, askush nuk ka asnjë lloj problemi me këtë gjë por ajo që po shohim është se kjo nuk po funksionon. Vetërregullimi nuk po funksionon. Dhe ky nuk është sekret tashmë. Nëqoftëse ne duam të jemi të sinqertë dhe duam të bëjmë ndryshimin nuk duhet të fshihemi pas këtyre fakteve por duhet të kuptojmë që vetërregullimi nuk po funksionon dhe kërkon masa të tjera, ka nevojë për diskutime të gjera se si mundet që ne të arrijmë që të ketë një lloj etike, një kontroll më të madh sa u përket përmbajtjeve që cënojnë të drejtat e njeriut në median online.
Mendoj që ka zgjidhje. Mendoj që mund të jetë një formë e ndërmjetme, një formë hibride, mund të ketë një ligj që mund të vendosë 2-3 piketa për çështjet ku një institucion si puna e AMA-s reagon ose institucion tjetër, kur shkeljet janë të drejtpërdrejta dhe lidhet me qytetarët e thjeshtë dhe mbi ta bien akuza të rënda dhe linçohen. Mund të ketë një mekanizëm që mund të jetë më i shpejtë dhe pastaj vetërregullimi mund të vijojë për çështje të tjera sepse ne e kuptojmë që jo në të gjitha rastet një institucion mund të besohet për të pasur kontrollin apo për të thënë çfarë është faktike ose jo. Ka nevojë që të veprojmë dhe mos të fshihemi më dhe të themi vetërregullimi, kur vetërregullimi ka një dekadë që nuk po funksionon dhe të gjenden forma demokratike, hibride për t’i vënë fre këtij fenomeni.
Është në interes kombëtar të diskutohet për këtë çështje dhe të gjenden zgjidhje dhe fakti se si do të rregullohen çështjet e sferës mediatike në internet. Është shumë e rëndësishme që ne si gazetarë të mbajmë parasysh interesin e publikut se misioni ynë është interesi i publikut dhe kur mendojmë se ka hapësira ku ky publik, të cilit ne i shërbejmë, linçohet, ofendohet, abuzohet dhe ata nuk kanë mekanizma si ta ndalin këtë, atëherë është detyra jonë të gjejmë zgjidhje.
Lorin Kadiu, drejtues “Citizens Channel”
Patjetër që situata është alarmante. Teknologjia tani e bën të mundur që çdo individ me njohuri bazike të zotërojë një domain e të quhet media. Këto domaine ushqehen nga fyerjet, linçimet individuale dhe kërcënimet që tejkalojnë çdo lloj etike, jo vetëm atë gazetareske. Beteja e fyerjeve në këtë hapësirë të ndotur online ka një emërues të përbashkët, personat pas portaleve akuzojnë njëri-tjetrin si të shitur apo të blerë nga individë me pushtet politik apo forca të caktuara politike.
Marrë parasysh këtë mendoj që do ishte krejtësisht e gabuar që rregullimin e hapësirës online t’ia besojmë politikës, që dukshëm është furnizuesja dhe motivuesja kryesore e kësaj lloj gazetarie të ngritur mbi shantazh dhe korrupsion.
Rasti i gazetares Hysaj është absolutisht i dënueshëm dhe meriton solidaritet të plotë. Një media që guxon të linçojë në mënyrë poshtëruese një kolege për shkak të detyrës duhet të marrë dënimin më të ashpër.
Thënë kjo, mendoj se kush nxiton të thërrasë për rregullim shtetëror të medias gabohet. Në rastin në fjalë, media që ka shpërndarë atë titull fyes operon më një licencë të televizionit, kuadri ligjor për dënimin e shpifjes, fyerjes dhe kanosjes ekziston dhe është lehtësisht i aplikueshëm edhe nëse këto vepra penale kryen online.
Të gjithë e dinë që autoritetet rregulluese të medias kanë një histori të gjatë kontrolli politik, ndaj krijimi i një organi tjetër joefektiv vetëm sa do e shtrinte këtë kontroll në hapësirën e vetme që ka mbetur e pavarur. Zgjidhja për këtë është forcimi dhe promovimi i vetërregullimit të medias që në Shqipëri ka hedhur hapat e parë.
Roden Hoxha, drejtor ekzekutiv “ACQJ”
Situata në fakt nuk është alarmante, pavarësisht se ka kapur një panik masiv mbi mediat online dhe mungesën e rregullimit të tyre. Është një situatë në të cilën nuk ndodhemi vetëm ne por plot vende të tjera. Disa kanë gjetur vetërregullimin, dhe ka funksionuar për mediat e skrupullta, por jo për ato joetike. Në këto momente rregullimi nga jashtë bëhet i domosdoshëm, na pëlqen apo nuk na pëlqen. Historia ka treguar që media në Shqipëri ka dështuar të vetërregullohet dhe për mendimin tim një formë rregullimi do të duhet. Rregullim, jo në formën e fortë të fjalës, me rregulla strikte sjelljeje, penalitete, klauzola, kushtëzime apo amendime të formës së funksionimit. Por një rregullim soft, minimalist, me një ndërhyrje tejet të thjeshtë:
Të gjithë portalet aktive, si dhe mediat që kanë karakter të tillë dhe praktikisht aktivitetin e kryejnë në mediat sociale si JOQ e shumë pseudoportale të kësaj natyre, duhet të regjistrohen me NIPT, të kenë administrator të emëruar dhe publik, dhe të kenë një adrese fikse të gjendshme lehtësisht në faqen kryesore. Në të kundërt, institucionet përkatëse mund të kërkojnë mbylljen dhe sado të rihapen faqe paralele disa herë, do të vijë një moment që do të lodhen nga kukafshehthi.
Në këtë pikë, ndrojtja nga penalitetet potenciale për shkeljet etike që mund të vijne si pasojë e litigimit civil është mëse e mjaftueshme për ta frenuar situatën e pakontrollueshme për mendimin tim. Me këtë ndërhyrje anashkalohet dhe “dora e fortë e ligjit”, po ashtu dhe mundësia e qëndrimeve apo frikës për qëndrime arbitrare nga institucione administrative, të cilat me ndërhyrje si ajo e propozuar disa vite më parë përmes “ligjit antishpifje” ktheheshin dhe ne prokuror dhe në gjyqtar vetë. Në këtë formë tregu vetërregullon veten, me një shtysë të vogël fillestare.
Për rastin e zonjës Hysaj për shembull, nëse është i gjendshëm lehtësisht emri i përfaqësuesit ligjor të televizionit në fjalë, ekziston dhe mundësia për padi civile dhe për padi penale për shpifje dhe fyerje. Është mekanizëm që politikanët dhe figurat publike në vazhdimësi e kanë gjetur efikas. Nuk është nevoja që të dublikojmë këtë mekanizëm edhe duke ngritur iniciativa administrative, që sërish do të përfundojnë në gjykatë, në momentin që vendimet e tyre do të kundërshtohen nga palët. Janë hapa të tepërt e të panevojshëm.
Anta Muçaku, kryeredaktore e emisionit primetime në “Euronews Albania”
Çështja e linçimit nuk është vetëm problem i medias, por i kulturës në tërësi. Ne si shoqëri e kemi problem të theksuar në jetën e përditshme linçimin dhe e shohim të manifestuar kudo, në çdo platformë online e institucion. A nuk është parlamenti si institucioni më përfaqësues linçues?
Po në ambiente pune, publike apo private sa herë jemi ndeshur me situata linçuese? Po në televizion, emisione, debate publike, reality show sa herë kemi parë situata dhune dhe linçimi?
E pra, rrjetet sociale janë pasqyrim i kësaj situate. Madje për shkak të shpërndarjes masive, e amplifikojnë shumëfish këtë situatë.
Gazetarja Hysaj u linçua dhe u kërcënua qartazi për shkak të profesionit të saj. Këtu nuk është vetëm çështje e medias, por edhe e drejtësisë dhe reagimit të të gjithë aktorëve. Në rastin e Vlorës unë mirëprita faktin që policia e procedoi si rast, pati një reagim disi të mirë institucional dhe solidarizim kolegësh, si rrallëhere madje. Ishte një nga ato raste kur ti vërtet beson se diçka për mirë po nis të ndryshojë.
Rregullimi ligjor nuk zgjidh asgjë nëse kjo është çështje kulture. Mediat vizive janë të rregulluara me ligj e megjithatë përditë jemi dëshmitarë të dhunës verbale, fyerjeve dhe tejkalimit të etikës në media. Ka një vetërregullim më të mirë në edicionet e lajmeve, por nuk mjafton.
Unë besoj se vetërregullimi është përgjigja më e mirë dhe rritja e edukimit mediatik në përgjithësi. Një shoqëri me kulturë më të përgjegjshme reflekton një media më të përmbajtur. Ne duhet të shohim edhe modelet e huaja. Modeli britanik është më i miri sepse atje vetërregullimi ia ka dalë që ta bëjë median më pak linçuese. Media ne Britani ka standardet më të larta të raportimit dhe të respektimit të të drejtave të njeriut.
Pas këtij vetërregullimi, një forcim i institucioneve ligjzbatuese (prokuroria, policia) do të ndihmonte shumë. Nëse rritet ndëshkimi ligjor ndaj atyre që linçojnë hapur, atëherë ndikimi do jetë i menjëhershëm.
Isa Myzyraj, gazetar i çështjeve politike “Ora News”
Prej vitesh tanimë mendoj se situata e medias online është jashtë kontrollit. Domaine të hapura nga gjithkush janë jo vetëm pa asnjë lloj serioziteti, por shpesh përdoren edhe si forma kriminale presioni, shantazhi, kërcënimesh, linçimesh publike dhe fyese e tallëse. Këto të ashtuquajtura media, nuk kanë në shumë raste, një adresë, një administrator dhe një staf të identifikueshëm edhe për organet e drejtësisë. Qartasi nuk kemi të bëjmë vetëm me “media anonime” por kemi të bëjmë edhe me media serioze, të cilat janë përdorur shpesh herë si mekanizëm shantazhi e presioni, ndaj palëve të treta që mund të jenë biznese, institucione por edhe individë, ndaj është urgjencë mendoj unë që të merren masa të menjëhershme për ta futur në “shina” situatën.
Kjo situatë e rëndë mediatike, ka zbehur rolin e gazetarëve kurajozë e profesionistë, dhe ka dëmtuar rëndë gazetarinë fakteve dhe të kontrollit të fakteve, duke humbur kështu edhe besueshmërinë në publik.
Unë mendoj se zgjidhja e vetme që të bëhet një rregullim i mediave është vetërregullimi. Vetërregullimi i medias duhet të nisë nga brenda redaksive dhe nga vetë gazetarët, teksa po shohim që puna e tyre po dëmtohet nga interesa të tjera që përfshijnë politikën, biznesin, pronarët por edhe grupet e caktuara që funksionojnë si grupe kriminale.
Gazetarët dhe redaksitë duhet të kenë guximin që të dalin mbi interesa të caktuara dhe të vendosin një standard profesional. Sigurisht që në kontekstin e Shqipërisë, në këto kushte, është shumë e vështirë, por unë mendoj se nuk kemi asnjë rrugë të mesme pasi çdo rrugë tjetër do të përdoret nga politika dhe institucionet për të shtypur gazetarinë e lirë e të pavarur.
Sa i përket rastit të koleges Hysaj unë gjykoj se jemi përballë një rasti dhe një precedenti jashtëzakonisht të rrezikshëm që nuk duhet amnistuar në asnjë mënyrë, por ai rast fatkeqësisht vërtetoi edhe një herë katërcipërisht se media në shumë raste përdoret për qëllime private dhe personale të pronarëve të saj!
Fjori Sinoruka, gazetare, “Balkan Insight”
Lidhur me domaine të caktuara që shpërndajnë përmbajtje linçuese apo të pavërteta, kjo vjen për shkak të arsyeve të ndryshme, duke filluar nga interesa personale, tek qëllime që nuk kanë të bëjnë me raportimin gazetaresk deri tek arsye politike. Arsyeja pse ndodh është e thjeshtë: mjafton të kesh akses në internet. Lehtësia e realizimit të një fushate linçuese apo diskriminuese, e vështirëson akoma dhe më shumë profesionin e gazetarëve, aktivistëve, apo personave të tjerë publikë.
Rasti i linçimit online të gazetares Hysaj në Vlorë vetëm për shkak të detyrës përbën shqetësim të madh dhe është akoma më shqetësues kur gazetari/ja targetohet nga një media.
Mendoj se në rastin e Shqipërisë, çështja e rregullimit /korrigjimit të abuzimeve nga media online mund të bëhet vetëm nëpërmjet vetërregullimit, kjo për shkak se askush nuk do të garantonte pavarësinë dhe gjykimin objektiv të çështjeve nga një autoritet shtetëror apo publik. Gjithashtu kjo do të kërkonte dhe ndryshime ligjore, për të cilat ekziston një rrezik i madh se këto ligje do të mund të keqpërdoreshin.
Unë e shoh si dorëzim të pavarësisë së medias në një institucion apo autoritet dhe mendoj që zgjidhja e vetme është vetërregullimi, i cili nga ana tjetër ka sfidat e veta sepse do të kërkonte dakordësinë e palëve të ndryshme për të zbatuar të njëjtat rregulla të etikës.
Besmir Semanaj, ekspert i sigurisë kibernetike, drejtues IT “Kairos Beteiligungs GmbH”
Fatkeqësisht vitet e fundit nga mediat, sidomos nga rrjetet sociale por edhe nga të ashtuquajturat portale, të cilat thjesht regjistrohen dhe në të shumtën e rasteve nuk dihet se kush është pas tyre po kryejnë jo vetëm linçime por edhe gjobëvënie. Kemi një numër goxha të lartë portalesh në Shqipëri, të cilat me thjeshtësinë më të madhe krijojnë lajme duke montuar foto, duke montuar video dhe duke linçuar persona të ndryshëm. Kjo, duke i prekur jo vetëm nga ana e biznesit por dhe nga ana morale, nga ana e familjes, duke shpikur gjëra nga më të ndryshmet. Fatkeqësia më e madhe është jo vetëm ideja që “X” apo “Y” portal poston diçka por pas këtij postimi dhjetëra portale të tjera e marrin, që janë dhe serioze, duke qenë se kanë një burim kujt t’i referohen, bëhen pjesë e llumit. Nuk mund ta them se e marrin me vetëdije apo pa vetëdije po kemi patur disa raste, sidomos vitin e fundit, kemi patur dhe teste nga media të caktuara ku u shpërnda një lajm i rremë, të cilin media të ndryshme e marrin dhe e postojnë si të vërtetë.
Media online në Shqipëri është thuajse e parregulluar, por dhe media tradicionale megjithëse ka një institucion si AMA që duhet t’i mbajë në kontroll dhe t’i monitorojë, me sa kam parë nuk funksionon ashtu siç duhet.
Linçimi i gazetares është në vazhdën e linçimeve që gazetarë të ndryshëm kanë marrë gjatë këtyre viteve. Është një rast i papranueshëm, ku të gjithë gazetarët, të gjitha mediat duhet të bashkohen dhe duhet të denoncojnë një linçim të tillë.
Sa i përket rregullimit të medias online është thikë me dy presa. Mirë do ishte të kishim një ent rregullator por nga ana tjetër duke ditur që në Shqipëri një pjesë e madhe e institucioneve kontrollohen nga qeveritë, jo,vetëm në rastin aktual, po në çdo qeveri ka qenë e njëjta situatë dhe nëse do kemi edhe kontrollin e mediave online kam frikë që do kalojmë në një autokraci.
Por dhe nga ana tjetër në këtë mënyrë se si funksionon tani nuk mund të lihet.
Ajo që unë do doja do ishte që gazetarët me integritet, qytetarë të ndryshëm, të denonconin pranë organeve ligjzbatuese dhe organet ligjzbatuese të vepronin dhe të dënonin ata persona që shpifin, shantazhojnë, linçojnë persona duke u bërë shembuj. Në momentet që do kemi disa shembuj të dënuar nga drejtësia, atëherë dhe këto media, këto portale do mendohen dy herë përpara se të botojnë një lajm fake, ose përpara se të linçojnë një person, apo para se të shantazhojnë dikë.
Një temë delikate por duhet të kemi edhe diçka tjetër parasysh. Tanimë në Shqipëri nuk kemi vetëm median online por kemi edhe rrjetet sociale, pra faqe të ndryshme që hapen në rrjetet sociale që po funksionojnë si media online dhe këto janë bullizuesit, shantazhuesit, linçuesit më të mëdhenj aktualisht në Shqipëri dhe për këtë organet ligjzbatuese nuk po bëjnë asgjë.
